Những lưu ý khi sử dụng ấm sắc thuốc, siêu sắc thuốc bắc
Nên dùng ấm sắc thuốc bằng nồi đất và nước sạch để sắc thuốc, không dùng nồi sắt, nhôm, đồng. Lượng nước cho vào tùy thuộc theo thang thuốc thuộc loại to hay nhỏ. Nguyên tắc chung là đổ ngập dược liệu 2 đốt ngón tay; những lần sắc sau cho ít nước hơn so với lần trước.
Theo Đông y, thuốc có công hiệu hay không một phần là do cách sắc. Danh y Hải Thượng Lãn Ông hướng dẫn cách sắc thuốc như sau: Cho thuốc vào nồi đất, dùng giấy bịt kín miệng, thuốc một lạng thì dùng nước tám lạng, để nhỏ lửa, lấy 4 phần nước. Thuốc trị bệnh phải sắc to lửa, lấy 8 phần. Dùng giấy lọc cho trong nước thuốc rồi mới uống; nếu để đục, sức thuốc không lưu hành. Với thuốc bổ, có thể tập trung bã thuốc của vài thang lại nấu lên mà uống thay nước...".
Xét dưới góc độ khoa học, sắc thuốc là quá trình thủy phân chiết xuất hoạt chất dưới tác dụng của nhiệt độ. Để nâng cao hiệu quả sử dụng và tác dụng của thuốc, cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Nên dùng nồi đất, không dùng nồi sắt, đồng, nhôm... Nguyên do là dược liệu chứa rất nhiều tanin; nếu dùng ấm sắc thuốc bằng kim loại, trong quá trình sắc thuốc, tanin sẽ kết hợp với kim loại tạo thành tanat sắt, tanat đồng, tanat nhôm..., làm biến đổi chất thuốc. Ngoài ra, việc dùng nồi nhôm để sắc các thang thuốc có các vị chua (như ngũ vị tử, sơn tra...) sẽ khiến nồng độ nhôm trong thuốc tăng cao, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Ngày nay có nhiều loại ấm sắc thuốc dùng điện của Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc. Có thể sử dụng các loại ấm trên, nhưng tốt nhất vẫn là nồi đất, ấm đất...
-Trước khi sắc, nên rửa sạch ấm sắc thuốc và ngâm thuốc vào nước ấm hoặc nước lã ít nhất 30-60 phút. Việc này khiến thuốc có chất lượng tốt hơn, lại rút ngắn được thời gian sắc.
-Nếu là thuốc bổ, nên sắc 3-4 lần, sắc lâu (mỗi lần 60-90 phút). Nếu là thuốc phát tán, công hạ, nên sắc 2-3 lần, sắc nhanh khoảng 10-30 phút.
-Các vị thuốc khác nhau có các cách sắc riêng: Thuốc khoáng vật cần được sắc trước; các thuốc có tinh dầu như gừng, bạc hà... chỉ nên cho vào sau khi thuốc đã sắc gần xong. Đối với ngũ vị tử, trước khi sắc phải đập giập nhân. Một số thuốc quý (như nhân sâm, sừng tê giác) cần được sắc riêng rồi mới hợp với nước thuốc. Đối với các loại cao thuốc, a giao và mật ong, chỉ hòa vào nước thuốc khi đã sắc xong, uống khi còn nóng.
Hi vọng với những thông tin lưu ý trên, bạn sẽ sử dụng ấm sắc thuốc cho những thang thuốc tốt nhất cho sức khỏe!
